Teren starej żwirowni w Byszwałdzie stał się w sobotę 12 listopada miejscem wspomnień okupacji niemieckiej z czasów drugiej wojny światowej, w której zginęły tysiące polskich żołnierzy.
W tak zwanej „rejsówce” - miejscu egzekucji czternastu Polaków dokonanej przez hitlerowców w dniu 15.11.1941 r., odbyły się uroczystości upamiętniające te tragiczne wydarzenia. Udział w nich wzięli mieszkańcy Byszwałdu i okolic, poczty sztandarowe miejscowej jednostki OSP, kombatantów, Solidarności rolników oraz władze samorządowe z wójtem Tomaszem Ewertowskim na czele.
Mogiła zbiorowa znajduje się w odległości niespełna 1 kilometra od zwartej zabudowy wsi Byszwałd. Na ogrodzonym terenie postawiono tablicę pamiątkową (obelisk) na postumencie oraz krzyż.
Na obelisku wymieniono nazwiska zamordowanych osób, na postumencie zaś widnieje napis „CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”.
Podczas sobotnich uroczystości wójt gminy Tomasz Ewertowski oraz przewodniczący Rady Gminy Jan Laskowski i radny Mirosław Tomaszewski złożyli pod pomnikiem wieniec i zapalili znicze.
Ksiądz Szczepan Modliborski poprowadził modlitwę w intencji pomordowanych. Po oddaniu hołdu w miejscu zbrodni uroczystości przeniosły się do kościoła w Byszwałdzie, gdzie została odprawiona msza święta.
Podczas homilii ks. Szczepan Modliborski podziękował wszystkim za przybycie i udział w rocznicowych obchodach oraz podkreślił rolę pamięci jako najcenniejszej formy oddania hołdu pomordowanym i rolę modlitwy w intencji ofiar drugiej wojny światowej.
Wykaz osób pomordowanych:
Józef Duchna, Józef Karkut, Jan Dalaga, Józef Kremski, Wacław Nadolny, Roman Zieliński, Józef Zakrzewski, Marian Maniszewski, Jan Abramowski, Bronisław Czerepiński, Antoni Eremus, Józef Brostowski, Stanisław Łukaszewski, Wacław Błaszczyk (ludność cywilna)
UG Lubawa
