Pandemia Covid – 19 wprowadziła całkowite zmiany w funkcjonowaniu właściwie wszystkich sfer naszego życia. Jednym z bardzo szerokich obszarów działania, zapewnienia pomocy i wsparcia Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Iławie jest piecza zastępcza. W powiecie iławskim są 4 rodzinne domy dziecka oraz 103 rodziny zastępcze.
Dotyczy ona wychowanków i osób pełniących funkcję rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka, a także wychowanków Domu dla Dzieci Powiatu Iławskiego w Kisielicach. Zmiany związane z naszą pracą dokonywały się sukcesywnie, epidemia nie wstrzymuje realizacji orzeczeń sądów o umieszczeniu dzieci w pieczy zastępczej, co oznacza, że zarówno do pieczy rodzinnej, jak i instytucjonalnej wciąż trafiają dzieci.
Czas izolacji nie wpływa korzystnie na funkcjonowanie rodzin wieloproblemowych. Z naszych obserwacji wynika, że nawet spowodował piętrzenie się różnego rodzaju problemów, które połączone z utrudnionym dostępem do specjalistycznego wsparcia z zewnątrz, stworzyły konieczność podejmowania działań związanych z umieszczaniem większej liczby dzieci w pieczy zastępczej.
Pomimo epidemii Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Iławie umożliwia konsultacje psychologiczne i pedagogiczne zarówno osobiste, jak też telefoniczne. Działa również Ośrodek Interwencji Kryzysowej.
Zarówno w Domu dla Dzieci Powiatu Iławskiego w Kisielicach, jak też w rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka przebywa jednocześnie od kilku do kilkunastu wychowanków. Fakt pobytu na niewielkiej przestrzeni dzieci i młodzieży z różnych rodzin, z różnymi problemami emocjonalnymi, połączony z zamknięciem, odizolowaniem od innych rówieśników, osób bliskich, powoduje liczne kryzysy i konflikty. Praca psychologów i pedagogów w związku z tym jest obecnie bardzo intensywna, ukierunkowana w dużej mierze na niwelowanie tych trudności, problemów, lęków, ale też na profesjonalne wsparcie w konfliktowych sytuacjach. Ponadto bardzo dużym wyzwaniem dla osób sprawujących pieczę zastępczą jest łączenie licznych, codziennych obowiązków z dodatkowymi obowiązkami, jakie narzuca zdalna edukacja. Konieczna jest codzienna motywacja wychowanków do nauki zdalnej, do odrabiania lekcji. Organizacja nauki zdalnej w tym samym czasie dla kilkorga podopiecznych, a niejednokrotnie w rodzinach zastępczych również dla własnych dzieci, jest bardzo istotnym problemem. Brakowało odpowiedniego sprzętu i czasu, który trzeba rozdysponować pomiędzy wszystkich wychowanków. Często transfer Internetu bywa niewystarczający do ilości dzieci jednocześnie korzystającej z połączenia on-line. Większość dzieci oczekuje pomocy przy odrabianiu lekcji, dlatego rodziny zastępcze i wychowawcy w placówce muszą na bieżąco śledzić program z każdego przedmiotu na poziomie różnych klas. Zatem stojąc przed tymi wyzwaniami rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka, a także Dom dla Dzieci Powiatu Iławskiego w Kisielicach przeorganizowały pracę dostosowując ją do obecnych warunków. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Iławie na bieżąco monitoruje sytuację związaną z powyższymi problemami i stara się wspierać wychowanków, rodziny zastępcze, wychowawców w realizacji ich obowiązków.
W związku z pojawieniem się możliwości uczestnictwa w projekcie „Wsparcie dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w okresie epidemii COVID-19” Powiat Iławski podjął decyzję o zaangażowaniu się w działania w ramach tego projektu.
Głównym celem projektu było zapobieganie i ograniczanie negatywnych skutków wystąpienia COVID-19 w obszarze pieczy zastępczej. W ramach pomocy w organizacji zdalnego nauczania, wsparcie w formie sprzętu komputerowego, urządzeń wielofunkcyjnych, sprzętu audiowizualnego (tablice multimedialne z projektorem, telewizory, odtwarzacze DVD) otrzymały dzieci przebywające w rodzinach zastępczych na terenie Powiatu Iławskiego oraz w Domu dla Dzieci Powiatu Iławskiego w Kisielicach. Ponadto w ramach tego samego projektu dla bezpiecznej realizacji zadań przez rodziny zastępcze i placówkę zakupiono środki ochrony indywidualnej, tj. maseczki (12 487 szt.), rękawiczki (33 900 szt.), środki dezynfekujące (381 litrów). W nieodpłatne użytkowanie przekazano rodzinom zastępczym i rodzinnym domom dziecka 176 komputerów oraz 61 urządzeń wielofunkcyjnych. Diagnozę potrzeb w ww. zakresie, a także bezpośrednią pracę związaną z zawieranymi umowami użyczenia sprzętu i faktycznego przekazania sprzętów rodzinom zastępczym dokonywali pracownicy Zespołu Pieczy Zastępczej PCPR, którzy aktualnie monitorują też wykorzystywanie powierzonego sprzętu.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie wraz z Elbląskim Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw Pozarządowych prowadzi projekt pt. „Powiat Iławski Stawia na Rodzinę”, który będzie trwał do sierpnia 2021 r.
Celem projektu jest zwiększenie dostępności do usług społecznych ukierunkowanych na podniesienie aktywności społecznej i poprawę sytuacji rodzinnej 120 osób z rodzin zastępczych z powiatu iławskiego, a także z rodzin biologicznych i dzieci biologicznych z rodzin zastępczych. Dla każdego uczestnika została przygotowana ścieżka wsparcia obejmująca przynajmniej trzy typy wsparcia: dla dorosłych przygotowano warsztaty psychologiczne (grupowe), doradztwo psychologiczne (indywidualne), doradztwo pedagogiczne, doradztwo terapeutyczne, natomiast dla dzieci przygotowano indywidualna diagnozę psychologiczną, zajęcia socjoterapeutyczne – zajęcia na świetlicy, kreatywne sposoby spędzania czasu wolnego tj. zajęcia plastyczne, muzyczne, kulturalne, edukacyjne, rekreacyjne, robotyka, dietetyka, media społecznościowe, integracja ze środowiskiem – zajęcia na świetlicy. Zajęcia grupowe odbywają się tylko wtedy gdy jest to bezpieczne i zgodne z wytycznymi obowiązującymi w całej Polsce. W projekcie biorą udział niezawodowe i spokrewnione rodziny zastępcze (rodzice zastępczy, dzieci przebywające w pieczy zastępczej, otoczenie danej rodziny – dzieci biologiczne rodziców zastępczych). W poprzednim roku Projekt zagwarantował uczestnikom trzydniowy wyjazd integracyjny do Ośrodka Wypoczynkowego w Jachrance k/Warszawy oraz nietuzinkowe i rozbudzające pasje półkolonie letnie dla dzieci. Dzieci mają zapewnioną opiekę wykwalifikowanej, specjalistycznej kadry, oryginalne scenariusze zajęć, wyjścia na plażę, boisko sportowe, pyszne posiłki i niepowtarzalną atmosferę sprzyjającą ich rozwojowi i nawiązywaniu przez nich przyjaźni. Nie zapominając o dobrej zabawie, zadbano o zapewnienie bezpieczeństwa dzieci i odpowiednie warunki do panującej sytuacji epidemicznej.
Pracę koordynatorów opartą wcześniej głównie na bezpośredniej, osobistej relacji, komunikacji z rodzinami zastępczymi i dziećmi umieszczonymi w rodzinach utrudniły ograniczenia związane ze stanem epidemii. Zamknięcie instytucji ograniczyło współpracę, bezpośrednie pozyskiwanie informacji, organizowanie pomocy specjalistycznej, realizowanie postępowań adopcyjnych. Pojawiły się nowe obszary, w których rodziny zastępcze potrzebowały pomocy i wsparcia. Dotychczasowa praca koordynatorów została przeorganizowana i dostosowana do panujących warunków epidemicznych. Pomimo obostrzeń, jeżeli tylko jest to możliwe, a też i konieczne, koordynatorzy, przestrzegając wszelkich zasad bezpieczeństwa i zaleceń w warunkach pandemii, pracują w terenie, odwiedzają rodziny w środowiskach ich zamieszkania, spotykają się w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Iławie. Stworzone zostały procedury: pracy w środowiskach przez pracowników Zespołu Rodzinnej Pieczy Zastępczej, bezpieczeństwa podczas posiedzenia zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej/rodzinnym domu dziecka oraz oceny rodziny, przeprowadzania badań psychologicznych. W tym miesiącu przystąpiliśmy do szczepień pracowników przeciw COVID-19, osoby zainteresowane przyjęły pierwszą dawkę, kolejne zaplanowane są na maj i czerwiec. Z możliwości szczepienia skorzystały też rodziny zastępcze zawodowe i rodzinne domy dziecka, osoby zatrudnione do pomocy w tych rodzinach oraz wychowawcy z Domu dla dzieci Powiatu Iławskiego w Kisielicach.
Dzięki ogromnemu zaangażowaniu pracowników PCPR i rodzin zastępczych udało się doprowadzić do finału procesy adopcyjne dla 4 dzieci. Dzieci znalazły cudowne rodziny adopcyjne.
W sposób szczególny należy podkreślić, iż w 2020 r. po raz pierwszy od wielu lat, zmarło aż 7 osób sprawujących pieczę zastępczą (rodziny zastępcze spokrewnione i niezawodowe), w tym również osoby chorujące na COVID-19. W wyniku tych zdarzeń dla 4 wychowanków konieczne było pilne znalezienie nowych rodzin zastępczych, dzieci zostały umieszczone w odpowiedniej pieczy zastępczej.
Stan pandemii, który mamy obecnie, wymógł od rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej oraz od nas niestandardowych działań, na które nikt nie był przygotowany. Trudne warunki związane z epidemią utrudniają, ale nie uniemożliwiają pracy pracownikom PCPR, zapewniamy dzieciom w pieczy opiekę i wychowanie, przede wszystkim w profesjonalnie przygotowanych rodzinnych i instytucjonalnych formach pieczy zastępczej, dzieci są zaopiekowane, mają warunki do realizacji nauki, możliwość wypoczynku, bezpieczne w swoich rodzinach, jak też w naszym Domu dla Dzieci Powiatu Iławskiego, ze wsparciem w każdej sytuacji merytorycznej kadry i specjalistów.
Przygotowała: Joanna Mazurkiewicz, PCPR Iława
