W Szkole Podstawowej im. kardynała Stanisława Dziwisza w Kazanicach 7 listopada odbyła się uroczystość posadzenia Dębu Pamięci w ramach programu „Katyń... ocalić od zapomnienia". W uroczystości brali udział: przedstawiciel rodzin katyńskich - Jan Domański z Nidzicy, reprezentujący rodziny katyńskie woj. warmińsko-mazurskiego, siostrzenica zamordowanego przez NKWD por. Stanisława Markuszewskiego mieszkańca Kazanic - Irena Mroczyńska z domu Gurzyńska, Wójt Gminy Lubawa - Tomasz Ewertowski, Przewodniczący Rady Gminy Lubawa - Jan Laskowski, dyrektor szkoły - Marcin Jackowski, proboszcz parafii - ks. Szczepan Modliborski, poczty sztandarowe oraz młodzież szkolna.
Celem programu Katyń ocalić od zapomnienia jest posadzenie ok. 22 tys. dębów Pamięci, bo tylu zostało wymordowanych na rozkaz Stalina w roku 1940. Każde z drzew upamiętnia jedną zamordowaną osobę z listy katyńskiej, która zginęła w Katyniu, Twerze, Charkowie i innych miejscach sowieckiej kaźni. Do tej pory posadzono ok. 5 tys. dębów pamięci.
Program „Katyń... ocalić od zapomnienia", to potrzeba pokazania młodemu pokoleniu prawdziwej i tragicznej nieznanej młodemu pokoleniu historii II wojny światowej.
Uroczystość w Kazanicach była pierwszą taką uroczystością na terenie ziemi lubawskiej, upamiętniającą zamordowanych oficerów,podoficerów, żołnierzy a także policjantów przez NKWD w tym mieszkańca wsi Kazanice - por. Stanisława Markuszewskiego.
Po części oficjalnej zaproszeni goście udali się przed budynek szkoły, gdzie odbyła się ceremonia posadzenia i poświęcenia Dębu Pamięci oraz odsłonięcia pamiątkowej tablicy.Przedstawiciel rodziny katyńskiej Jan Domański przekazał ziemię z Charkowa na ręce pani Ireny - siostrzenicy por. Stanisława Markuszewskiego,która została rozsypana w miejscu posadzenia dębu. Następnie pod dębem wiązankę kwiatów złożyli zaproszeni goście. Wartę honorową pełnili harcerze ze szkoły.
Dzięki uprzejmości pana Jana Domańskiego publikujemy nazwiska osób pomordowanych w kwietniu 1940 roku z naszej ziemi, bohaterów ,którzy czekają na swoje Dęby Pamięci.
Biogram Podporucznika (porucznika) rez. piech. Stefana Markuszewskiego - Oficer 66 pp i 67 pp, oficer w Dowództwie Obrony Lwowa.
Podporucznik (mianowany pośmiertnie przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego na stopień porucznika w dniu 09 listopada 2007 roku), syn Franciszka i Ewy z Wyżliców, ur.5.04.1907 w Kazanicach pow. lubawski. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego oraz Szkoły Batalionowej Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 (1931). Odbył ćwiczenia rezerwy w 66 pułku piechoty (1934,1936) i 67 pułku piechoty (1938) jako dowódca plutonu. W 1939 w Dowództwie Grupy Obrony Lwowa, kierownik transportu szefostwa Uzbrojenia. Nauczyciel. Instruktor harcerski. Więzień Starobielska, zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie.
Źródła: Centralne Archiwum Wojskowe (CAW), Akta Personalne (AP) 8025; Lista Starobielska- 2174; A. Leinwand, Dokumenty obrony Lwowa 1939.
Informacja przygotowana na podstawie:
1. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego CHARKÓW- wydana przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa 2003,
2. Lista bohaterów-Stowarzyszenie Parafiada- Program ”Katyń…Ocalić od Zapomnienia,
3. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze, Miednoje mianowanych na kolejne stopnie przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w 2007 roku.
Informacja przygotowana przez Jana Domańskiego, członka Rodziny Katyńskiej w Olsztynie, mieszkańca Nidzicy
Publikujemy również dzięki panu Janowi Domańskiemu wykaz osób z powiatu iławskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze-Kalininie (Miednoje), Kijowie-Bykowni, a dotychczas nie upamiętnionych:
1. Kapitan służby zdrowia rezerwy (major) Władysław Ossowski s. Andrzeja i Anny z Langów, ur. 3 XI 1890 w Targowisku p. lubawski. W latach 1915-1918 służył w armii niemieckiej. W Wojsku Polskim od 1919 w szpitalu wojskowym nr 7a w Poznaniu. Uczestnik wojny(1920) w szeregach 64 pp. Od 1921 służył jako lekarz w Centrum Szkolenia Kawalerii, następnie w Szpitalu Okręgowym w Grudziądzu. Od 1922 w rezerwie, kadra zapasowa 7 Szpitala Okręgowego. W 1939 zmobilizowany do szpitala polowego. Odznaczony Medalem Niepodległości, Lekarz medycyny, okulista z Poznania. Więzień Starobielska, zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Charkowie. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie.
Lista Starobielska 2485
2. Ppor.piech.rez. (porucznik) Witold Polański s. Jana i Zofii, ur.13 VIII 1905 w Kijowie, Absolwent Gimnazjum Matematyczno – Przyrodniczego w Brześciu n. Bugiem (1928), kursu Batalionowego Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 (1932) i Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Warszawskiego (1933). Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem 1 I 1935, przydzielony do 65 pp, w którym odbywał ćwiczenia rezerwy jako dowódca plutonu. W 1939 funkcjonariusz Straży Granicznej w Lubawie. Więzień Starobielska, zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Charkowie. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie.
Lista Starobielska 2562
3. Ppor.piech.rez.(porucznik) Klemens Wysocki s. Stanisława i Łucji z Pasternackich, ur. 3 V 1913 we Frankenau w Niemczech. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Lubawie(1932) i dywizyjnego kursu podchorążych rezerwy piechoty przy 65 pp (1934). Mianowany podporucznikiem w 1936. Przydzielony do 65 pp, w którym odbył praktykę i ćwiczenia rezerwy. Nauczyciel Szkoły Powszechnej. Więzień Starobielska, zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Charkowie. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie.
Lista Starobielska 527
4. Starszy Przodownik Policji Państwowej (Aspirant) Franciszek Kowalski s. Rudolfa i Karoliny ze Skibickich, ur. 23 X 1886 w Tuszewie. Do 1914 felczer w szpitalu w Lubawie. Żołnierz Legionów Polskich, Uczestnik wojny 1920. Instruktor Związku Strzeleckiego. Służbę pełnił w policji woj. tarnopolskiego- we wrześniu 1939 w jednym z Komisariatów w Tarnopolu. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi. Więzień Ostaszkowa. zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Twerze-Kalininie. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje.
Lista 020/3(31),4268
5. Starszy Posterunkowy (Aspirant) Józef Kamiński s. Franciszka i Barbary ur. w 1901 w Kazanicach. Od 12 I 1938 przeniesiony z Kompanii Wartowniczej Miejsc Odosobnienia w Berezie Kartuskiej, pow. prużański do I Komisariatu Policji w Brześciu n. Bugiem. Więzień Ostaszkowa. zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Twerze-Kalininie. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje.
Lista 050/2(97), 264
6. Starszy Posterunkowy (Aspirant) Policji Województwa Śląskiego Jan Krotowski s. Juliana i Anny z Klonowskich, urodzony 28 II 1901 w Lubawie. W Wojsku Polskim ochotniczo od 1 II 1920 do 1 II 1921 i z poboru od 25 V 1922 do 5 IX 1923 w 3 pułku ułanów. W policji od 1924. Do 30 IV 1924 pełnił służbę w PP w województwie krakowskim, następnie w PWŚl. Służył w Katowicach Komendzie Rezerw (do 7 I 1925) i Oddziale Konnym do 1 I 1927, następnie w Komisariacie Nowa Wieś, pow. katowicki(do 1 VIII 1927) oraz ponownie w Katowicach w I Komisariacie (do 1 IV 1928), Oddziale Konnym (do 15 X 1929), Komendzie Rezerw (do 1 II 1930), I komisariacie (do 20 XII 1938), skąd przeniesiony został do Komisariatu we Frysztacie. Od lutego 1939 pełnił służbę na posterunku Komendanta Posterunku w Lutyni Polskiej pow. frysztacki i tam tez we wrześniu 1939. Starszym posterunkowym mianowany 1 I 1938 . Więzień Ostaszkowa. zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Twerze-Kalininie. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje.
Lista 038/2(49),20845.
7. Posterunkowy Policji Państwowej(Aspirant) Józef Neuman s.Franciszka i Franciszki z Rollków, ur. 3 II 1897 w Omulach. We wrześniu 1939 pełnił służbę w Komisariacie w Stanisławowie. Więzień Ostaszkowa. zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Twerze-Kalininie. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje.
Lista 020/4(28), 2444
8. Podporucznik rezerwy(porucznik) Józef Różański s. Walentego i Józefy , ur. 21 I 1912 w miejscowości Omule (obecnie gm. Lubawa) pow. Nowe Miasto, Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty. Ppor. mianowany 1 I 1937, przydzielony do 67 pp. Nauczyciel w Lipinkach. Żonaty, miał syna Zdzisława. Więzień Kozielska, zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Katyniu. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Lista wywozowa 040/2 z 20 IV 1940.
Stopnie wojskowe i policyjne podane w nawiasach zostały nadane pośmiertnie przez Prezydenta RP śp. Lecha Kaczyńskiego w dniu 09 listopada 2007 roku.
Informacje przygotowane zostały na podstawie Ksiąg Cmentarnych Polskich Cmentarzy Wojennych w Katyniu, Charkowie, Miednoje i Kijowie-Bykowni po skonfrontowaniu z Listą Bohaterów sporządzoną przez Stowarzyszenie Parafiada w ramach Programu Katyń….Ocalić od Zapomnienia.
Informacja przygotowana przez Jana Domańskiego, Członka Rodziny Katyńskiej w Olsztynie, mieszkańca Nidzicy
(mz)